Αναγνωρίζοντας τις περιοριστικές μας πεποιθήσεις

UPDATED ARTICLE

Οι περιοριστικές πεποιθήσεις είναι αρνητικές πεποιθήσεις ή πιστεύω που όλοι έχουμε μέσα μας και ουσιαστικά μας εμποδίζουν να σκεφτούμε ανοιχτά, να εξερευνήσουμε τις δυνατότητές μας και να βγούμε από τη ζώνη άνεσής μας.

Ενίοτε μας οδηγούν να πιστεύουμε εντελώς λανθασμένα πράγματα, των οποίων δεν εξετάζουμε και ποτέ την εγκυρότητα. Είναι η επιβεβαίωση του ρητού “η ημημάθεια είναι χειρότερη από την αμάθεια”. Το να πιστεύεις λάθος πράγματα και μάλιστα να τα υποστηρίζεις με σθένος, είναι χειρότερο πρακτικά από το να έχεις απόλυτη άγνοια σε ένα θέμα, αλλά να είσαι δεκτικός να μάθεις γι’ αυτό.

Οι αρνητικές περιοριστικές μας πεποιθήσεις μας εμποδίζουν να αναπτυχθούμε και να εκπληρώσουμε τα όνειρά μας. Μα εγκλωβίζουν επίσης σε μια μίζερη ζωή, όπου αποδεχόμαστε τη μετριότητα ως φυσιολογική, ή ακόμα χειρότερα ως ικανοποιητική.

Ας γνωρίσουμε ενδεικτικά μια πληθώρα τέτοιων πεποιθήσεων για να δούμε για τί ακριβώς μιλάμε. Όποια από αυτές έχετε πει έστω και μία φορά, σημαίνει ότι κατά βάθος την πιστεύετε και προφανώς σας εμποδίζει αντίστοιχα. Θα τις χωρίσω ανά κατηγορίες για να τις εξηγήσω συνοπτικά.

Οι ταμπέλες για τον εαυτό μου

• Είμαι ανασφαλής.

• Είμαι κυκλοθυμικός.

• Είμαι αγχώδης.

• Είμαι μέτριος σε ομορφιά.

• Είμαι χοντρή.

Βλέποντας τα παραπάνω ενδεικτικά παραδείγματα, καταλαβαίνουμε ότι κάθε ταμπέλα που “φοράω” στον εαυτό μου ουσιαστικά είναι σαν να με κλείνει σε ένα κουτί, εμποδίζοντάς μου την οπτική και μην αφήνοντάς με να αναπτυχθώ.

Η αλήθεια είναι ότι “τίποτα δεν είμαστε”, καθώς ο άνθρωπος δεν είναι στατικό ον αλλά δυναμικό. Δεν γεννιόμαστε τίποτα συγκεκριμένο, αλλά όλα τα χαρακτηριστικά που αποκτάμε στην πορεία είναι αποτέλεσμα των επιλογών μας, των συνηθειών και συμπεριφορών μας.

Άρα αν δεν σου αρέσει κάτι στον εαυτό σου, δεν έχεις παρά να αποφασίσεις να το αλλάξεις. Πρώτα είναι η απόφαση και μετά είναι η δράση. Εννοείται ότι η δράση απαιτεί να καταβάλλω προσπάθεια και πολλοί προτιμάνε μάλλον την “ξεκούραση” που τους προσφέρει μια ωραία ταμπέλα, η οποία λειτουργεί σαν άλλοθι και για να μην ενεργοποιηθούν να αλλάξουν.

Ακριβώς ίδια κατηγορία περιοριστικών πεποιθήσεων είναι και η παρακάτω, η οποία αναφέρεται σε κάποιας μορφής ανικανότητα. Πάλι κρύβει λάθος πεποίθηση ότι δεν μπορώ να κάνω τίποτα για να αλλάξω αυτή την ανικανότητα, λες και έχω κάτι δομικά λάθος πάνω μου που με εμποδίζει, ή λες και για κάποιο λόγο “Δεν μπορώ!”. Ωστόσο αυτό είναι τελείως λανθασμένο, διότι αν δεν έλεγα συνέχεια “δεν μπορώ, δεν μπορώ”, ίσως αφιέρωνα το χρόνο μου αντίθετα για να “μάθω να μπορώ”.

Πεποιθήσεις ανικανότητας ή δομικής έλλειψης

• Δεν είμαι καλός στα μαθηματικά.

• Δεν είμαι εγώ για τα γράμματα.

• Δεν είμαι έξυπνη.

• Δεν είμαι καλή στις ξένες γλώσσες.

• Δεν θυμάμαι ονόματα.

• Κάτι φταίει με εμένα και δεν έχω φίλους.

• Ενώ κάνω προσπάθεια να γνωρίσω νέους ανθρώπους, αυτοί δεν θέλουν να κρατήσουν επαφή μαζί μου.

• Σημασία δεν έχει τι ξέρεις, αλλά ποιόν ξέρεις και εγώ δεν ξέρω κανέναν.

Λανθασμένες πεποιθήσεις ή στερεότυπα

Οι κλισέ εκφράσεις λειτουργούν στην πράξη όπως τα στερεότυπα. Διαδίδονται μεταξύ μας, αναπαράγονται συνεχώς, με αποτέλεσμα να γίνονται καθολικές πεποιθήσεις. Ωστόσο το γεγονός ότι η πλειοψηφία των ανθρώπων έχει μια οπτική για ένα θέμα, αυτό δεν το κάνει με κάποιο τρόπο έγκυρο. Για παράδειγμα κάποτε όλος ο κόσμος πίστευε ότι η γη είναι επίπεδη. Ως αποτέλεσμα λοιπόν, οι κλισέ εκφράσεις και τα στερεότυπα σε κάνουν να πιστεύεις λάθος πράγματα για τη ζωή και να ομαδοποιείς ανθρώπους με βάση ένα τους χαρακτηριστικό (στερεότυπα).

• Τα λεφτά πάνε στα λεφτά.

• Το χρήμα διαφθείρει τους ανθρώπους.

• Ο άντρας είναι από τη φύση του πολυγαμικός.

• Όλοι οι άντρες είναι άπιστοι.

• Οι γυναίκες είναι σκύλες.

• Οι άνθρωποι είναι αχάριστοι. Ό,τι καλό και να τους κάνεις, θα στο ανταποδώσουν με αχαριστία.

• Όποιος δεν αγχώνεται είναι αναίσθητος.

Το τελευταίο είναι μια ενδιάφερουσα περίπτωση περιοστικής πεποίθησης, όπου ένα θετικό χαρακτηριστικό (η ψύχραιμη αντιμετώπιση των καταστάσεων, η αποτελεσματική διαχείριση άγχους) “βαφτίζεται” ως αρνητικό και ακούγεται ως βρισιά- “Μην είσαι αναίσθητος”.

Γιατί να είναι αναίσθητος κάποιος που δεν αγχώνεται και να μην είναι θετικός, ψύχραιμος, ανθεκτικός στην πίεση; Δηλαδή κάποιος που παθαίνει πανικό από το άγχος του τί είναι, ευαίσθητος; Ποιός την τεκμηριώνει αυτή την πεποίθηση; Ξέρουμε ποια ήταν η αρχική της πηγή για να εξετάσουμε την εγκυρότητά της; Γιατί το να λέει ο καθένας ό,τι θέλει και να το διαδίδει άκριτα, εντάξει “τσάμπα είναι”. Αλλά το να πιστεύουμε λάθος πράγματα που μας εμποδίζουν να αναπτυχθούμε, δεν είναι καθόλου τσάμπα. Έχει πολύ υψηλό κόστος για εμάς, το οποίο δυστυχώς δεν μπορούμε άμεσα να μετρήσουμε.

Π.χ. Αν πιστεύεις ότι όλοι οι άντρες είναι άπιστοι, τότε ως γυναίκα θα φοβάσαι να επενδύσεις σε μια ερωτική σχέση, από φόβο μήπως πληγωθείς. Ακόμα κι αν γνωρίσεις έναν αξιόλογο άντρα θα συμπεριφέρεσαι καχύποπτα και με ζήλια, προσπαθώντας να ελέγξεις τις κινήσεις του για να αποτρέψεις το ενδεχόμενο της απιστίας. Το αποτέλεσμα που θα έχεις είναι είτε να κερδίσεις τελικά την απιστία, επιβεβαιώνοντας με αυτό τον τρόπο την προφητεία σου, είτε το χωρισμό, καθώς ο άντρας θα φύγει αγανακτισμένος από την έλλειψη εμπιστοσύνης.

Αν πάλι πιστεύεις ότι το χρήμα διαφθείρει, τότε υποσυνείδητα θα σαμποτάρεις τον εαυτό σου από το να βγάλει πολλά λεφτά και να αλλοιώσει τον ηθικό σου χαρακτήρα. Κρίμα δεν είναι να είσαι άξιος, εργατικός, ταλαντούχος και να αυτοσαμποτάρεσαι από το να αμοίβεσαι όπως σου αξίζει;

Αν επίσης πιστεύεις ότι κάτι φταίει με εσένα και απωθείς τους άλλους από κοντά σου, αυτό ταυτόχρονα σου δίνει άλλοθι και για να μην προσπαθείς να τους προσελκύσεις. Ή να μην δουλέψεις τα ελαττώματά σου που πιθανώς όντως απωθούν, ώστε να τα βελτιώσεις και να γίνεις πιο ελκυστικός και προσιτός.

Βλέπουμε λοιπόν μέσα από τα παραδείγματα, πώς οι πεποιθήσεις μας επηρεάζουν καθοριστικά την πορεία μας σε επιμέρους στόχους. Σειρά σας τώρα είναι να εντοπίσετε τις δικές σας περιοριστικές πεποιθήσεις που αποτελούν εμπόδια στους δικούς σας στόχους. Και αν θέλετε να τα βελτιώσετε ή να αντιμετωπίσετε αποτελεσματικά τα εμπόδιά σας, να ξέρετε ότι είναι καθαρά στο χέρι σας.

Αν θέλετε να μάθετε να μετατρέπετε το “Θέλω” σε “Μπορώ”, όλα τα εργαλεία για να το πετύχετε θα τα βρείτε στο νέο μου βιβλίο που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Διόπτρα, με τίτλο “Θέλω-Πιστεύω-Μπορώ: Τα 3 κλειδιά της ζωής”.

Bio Εύη Ξυραφά

Σύμβουλος προσωπικής ανάπτυξης και εκπαιδεύτρια Ανθρώπινου Δυναμικού σε θέματα HR και Επικοινωνίας. Δημιουργός του Believe In You, που διοργανώνει σεμινάρια προσωπικής και επαγγελματικής ανάπτυξης για το ευρύ κοινό.

Τηλέφωνα επικοινωνίας: 2106128281, 6937524688

Website: http://www.believeinyou.gr/

Email: info@believeinyou.gr

Facebook: https://www.facebook.com/BelieveInYou.gr

Skype: evi_xyrafa

Αν ενδιαφέρεστε για ατομικές συναντήσεις coaching από κοντά, τηλεφωνικά ή μέσω skype, επικοινωνήστε μαζί μου. Θα χαρώ να σας βοηθήσω σε κάθε βήμα!

Συντάκτης: Εύη Ξυραφά, Σύμβουλος προσωπικής ανάπτυξης

Influence:

Σύμβουλος προσωπικής και επαγγελματικής ανάπτυξης, Εκπαιδεύτρια Ανθρώπινου Δυναμικού σε θέματα HR και Επικοινωνίας…